Alles over hyperventilatie

Hyperventilatie.

Bij dat woord denk je spontaan aan in- en uitademen in een zakje. Mensen houden dan een zakje over mond en neus en proberen hun ademhaling weer normaal te krijgen. Het zakje bolt op en klapt weer in als een verse soufflé die net uit de oven komt. Het ziet er wat vreemd uit, maar het lijkt wel te werken.

Grote oorzaken van hyperventilatie zijn stress, angst en psychische druk. Uiteraard kan je ook beginnen hyperventileren door een te hoge inspanning, maar hier gaan we in dit artikel niet dieper op in. Maar wat is hyperventilatie eigenlijk? Waarom begin je soms te hyperventileren? En, nog veel belangrijker: wat kan je eraan toen? In dit artikel leg ik je het allemaal zo goed mogelijk uit.

Wat is hyperventilatie

Het woord bestaat uit twee belangrijke delen. Hyper betekent veel en ventilatie is een ander woord voor verluchten. De letterlijke betekenis van het woord hyperventilatie houdt in dat er te veel lucht wordt ververst. Iemand die aan hyperventilatie lijdt gaat dus te snel en te diep ademen. Hierdoor wordt er te veel zuurstof opgenomen tijdens het inademen en te veel CO2 afgevoerd tijdens het uitademen. Dit zorgt voor een onevenwicht in je inwendige mechanisme wat je opzadelt met verschillende, onaangename symptomen.

Soorten hyperventilatie

Vooraleer we dieper ingaan op de symptomen, staan we even stil bij de verschillende soorten hyperventilatie.

• Bij chronische hyperventilatie is je ademhaling voor langere tijd versneld. Vaak besef je in het begin niet dat je aan hyperventilatie lijdt, omdat je dagen of weken of maanden op een verkeerde manier ademt. Je hebt wel de symptomen van een hyperventilatie-aanval, maar in een mildere vorm. Daarom leg je niet meteen de link met hyperventilatie. Pas wanneer je naar de dokter gaat en over je klachten vertelt, valt de diagnose. Ook al is chronische hyperventilatie minder gekend, het is wel de meest voorkomende vorm.
• Veel bekender is de acute hyperventilatie. In dit geval komt de hyperventilatie plots op en heb je ademnood. Het lijkt heel ernstig en is beangstigend, zowel voor de patiënt als voor de omstaanders. Gelukkig is een hyperventilatie-aanval steeds van voorbijgaande aard.

Symptomen

Zoals hierboven gezegd, hebben acute en chronische hyperventilatie dezelfde symptomen. Heb jij ooit al (een aantal van de) onderstaande sensaties gevoeld? Dan had jij misschien last van hyperventilatie.

• heel snel en diep ademen
• duizelig
• misselijk
• tintelingen rond de lippen
• pijn in de buik of in de borst
• hartkloppingen
• (soms) flauwvallen

Omdat je deze symptomen bij chronische hyperventilatie in mildere vorm maar gedurende langere tijd hebt, krijg je op den duur ook last van

• vermoeidheid
• lusteloosheid
• gespannenheid
• concentratieproblemen
• geheugenproblemen
• spijsverteringsproblemen

Als je de lijstjes erop naleest, begrijp je meteen dat hyperventilatie geen lachertje is. Ik ben er zeker van dat je je nu vooral afvraagt wat je eraan kan doen als je aan hyperventilatie lijdt.

Je hyperventileert. Wat nu?

Daar sta je dan, met die plastic zak rond je neus en mond. Het ziet er misschien een beetje gek uit, maar het is nog steeds de meest effectieve manier om een acute hyperventilatie-aanval te stoppen. Je ademt namelijk de uitgeademde CO2 opnieuw in en dit kan de klachten doen verdwijnen.

Toch is er ook een andere techniek die je kan helpen; zeker bij chronische hyperventilatie. In dit geval moet je eigenlijk opnieuw juist leren ademen. Krijg je het benauwd en voel je dat je ademhaling te snel gaat en te hoog* zit? Probeer dan het volgende:

1. Adem rustig in langs je neus gedurende vier tellen
2. Hou je adem twee tellen vast
3. Adem rustig uit langs je mond gedurende zes tellen
4. Ontspan en adem weer in wanneer je de natuurlijke drang voelt om weer in te ademen
5. Herhaal de bovenstaande stappen zo vaak als jij nodig hebt

Het kan ook helpen om je ogen te sluiten, zodat je je volledig op je ademhaling kan focussen. Probeer je angst of paniek los te laten, zodat je weer rustig kan worden.

Wanneer dat gelukt is en je het gevoel hebt dat je ademhaling weer normaal verloopt, kan je je moe voelen. Ga na een aanval niet meteen weer aan de slag. Geef je lichaam de tijd om te bekomen.

* In dat geval gaat vooral de bovenkant van je borstkas uitzetten wanneer je inademt in plaats van je middenrif/buik.

Hulpmiddelen

Omdat stress en burn-outs niet meer weg te denken zijn uit onze maatschappij, werden er al veel breathing apps ontwikkeld. Ze bepalen een ritme voor jouw ademhaling dat jij kan volgen. Je kan alle gedachten even loslaten en je enkel concentreren op je ademhaling. Wie weet heb je er wel wat aan.

Je kan ze downloaden in de App Store of via Google Play.

Een aantal gratis apps zijn:

• Calm
• Breathe: Calm Aura and Sleep
• Breathe+ : Simple Breathe Trainer
• iBreathe: Relax and Breathe
  

Persoonlijke noot

De reden waarom ik een artikel wijd aan hyperventilatie is omdat ik zelf chronische hyperventilatie had in de aanloop naar en tijdens de eerste maanden van mijn burn-out. Ik leek altijd te zuchten en mensen dachten dat ik heel veel zaken erg vervelend vond. Het kwam negatief over, terwijl ik me er niet altijd erg bewust van was dat ik zo vaak zuchtte.

Op den duur deed mijn lichaam pijn, kreeg ik last van hartkloppingen en werd ik bang van mijn eigen ademhaling. Het leek alsof ik nooit genoeg lucht kon inademen, waardoor ik telkens weer in paniek ging.

Tot mijn huisarts mij het trucje leerde om mijn ademhaling weer onder controle te krijgen. Ik pas het nu nog steeds toe om rustig te worden, om me te ontspannen en om mijn ademhaling gezond te houden. Resultaat? Ik ben veel minder moe en voel geen vervelende druk meer op mijn borst.

Ik hoop dat het lezen van dit artikel ook jou een stap vooruit kan helpen.

Veel liefs,